Profiad emosiynol iawn oedd gwylio Y Sŵn

Aberth fawr y gŵr a fu’n byw ym Mhencarreg mewn ffilm newydd ar S4C

Dylan Lewis
gan Dylan Lewis
7126B963-4921-457C-80DE

Dyma sut y cofnodwyd marwolaeth Gwynfor Evans ym Mhapur Bro Clonc yn 2005.

Faint ohonoch chi wyliodd ffilm “Y Sŵn” ar S4C neithiwr?  Oeddech chi wedi’ch ysbrydoli o’i gwylio gan eich bod yn rhy ifanc i gofio’r cyfnod, neu a oeddech chi’n teimlo’n emosiynol o weld cymeriadau amlwg y cyfnod yn cael eu potreadu’n dda mewn ffilm am ddigwyddiadau fu’n rhan o’ch bywyd?

Ffilm newydd am hanes sefydlu S4C yw Y Sŵn, a rhan Gwynfor Evans, Llangadog yn yr ymgyrch dros y sianel deledu Gymraeg.  Rhaid i fi gyfaddef fy mod yn ddigon hen i gofio cyffro’r cyfnod ac yn gallu gwerthfawogi’r ffaith fy mod wedi cwrdd â sawl un o’r prif gymeriadau.

Ysgrifennodd Heledd ap Gwynfor, wyres Gwynfor Evans ar twitter wedi iddi weld y ffilm yng Nghaerfyrddin:

Mae ffilm #YSwn gwerth ei gweld – mae’r perfformiadau yn anhygoel a’r delweddau i gyd yn wych a’r stori yn un epic! Emosiynol iawn i ni fel teulu – ond o’r diwedd cafwyd Gwynfor, Ghandi a Luther King Jr yn rhannu’r sgrin fawr.

Roedd siwr o fod yn brofiad unigryw iddyn nhw fel teulu i weld Rhodri Evan yn chwarae Gwynfor a Eiry Thomas yn chwarae Rhiannon ei wraig, oherwydd fe’m cyffyrddwyd i ar sawl adeg yn ystod y ffilm o weld eu portreadau credadwy hwy o ddau gymeriad mor annwyl a fu’n byw ym Mhencarreg.

Roedd ambell olygfa o Gwynfor yn y ffilm wedi eu portreadu’n union – ei osgo, ei wallt gwyn a’i addfwynder.  Llongyfarchiadau i Rhodri Evan.  Yn wir teimlais dipyn o ias yn gwylio’r rhain.

Cafwyd perfformiadau cryf a theimladwy hefyd gan Eiry Thomas o Rhiannon Evans fel gwraig a mam-gu gofalgar a chefnogol wrth i’r ddau brif gymeriad drafod canlyniad brawychus posib yr ymprydio.

Ffilm lwyddiannus iawn yn fy marn i y dylid ei dangos i bawb yng Nghymru – yn ifanc ac yn ddi-Gymraeg er mwyn cyflwyno adeg allweddol yn hanes yr iaith.  Wedi’r cwbl, mae’n annodd credu ein bod ni’n siarad am bethau a ddigwyddodd dros ddeugain mlynedd yn ôl erbyn hyn.

Dywedodd Lee Haven Jones y cyfarwyddwr:

Ffilm sydd yn olrhain ac yn mentro ailwerthuso hanes diweddar Cymru; sydd yn adrodd y stori o’n safbwynt ni fel cenedl ac ar adegau yn ei hail-ddychmygu!”

Cafwyd gryn dipyn o hiwmor ac ysgafnder yn y ffilm hefyd ac un olygfa gyfrwys lle cefais i fy nghoglais wrth ei gwylio oedd yr olygfa gyda Margaret Thatcher yn y tŷ bach heb bapur tŷ bach!

Mynegodd Llio Milward ar twitter neithiwr:

Crio o’r dechrau tan y diwedd wrth wylio ffilm #yswn Gwych. Yr hanes hollbwysig yma nawr yn mynd i aros yn fyw yng nghof cenedlaethau’r dyfodol. Atgofion o’r cyfnod yna yn fy mhlentyndod ac o’r cymeriadau yn creu llwyth o emosiynau ynof i.

Diddorol oedd gwylio’r protestiadau eraill a fu cyn y bygythiad i ymprydio gan gynnwys clip o gyfweliad rhwng Sulwyn Thomas a Ned Thomas ar y prom yn Aberystwyth.  Meddyliwch fod tri Chymro amlwg wedi dringo Mast Pencarreg er mwyn diffodd y trosglwyddydd teledu!

Gwyliwch y ffilm da chi.  Wedi’r cwbl, prin iawn yw ffilmiau S4C y dyddiau hyn, ond mae’n drysor ac yn ffordd wych o nodi pen-blwydd S4C – sianel sydd wedi cyflawni cymaint dros y Gymraeg.